Łacińskie zwroty i skróty spotykane często w tekstach polskich
- a capite - od nowego wiersza
- a contrario - przeciwnie
- a linea - od nowego wiersza
- a priori - z góry, z założenia
- a.c. - anno currente - w roku bieżącym
- a.Ch.n. - ante Christum natum - przed narodzeniem Chrystusa
- A.D. - Anno Domini - w roku Pańskim
- a.m.- ante meridiem - przed południem
- activum - strona czynna czasownika
- ad absurdum - do absurdu, do niedorzeczności; sprowadzenie rozumowania do punktu, w którym jego fałszywość staje się oczywista
- ad acta -. do akt, umieszczenie dokumentu między aktami spraw załatwionych lub nieaktualnych
- ad hoc - tylko do tego celu, doraźnie, tymczasowo
- ad infinitum - w nieskończoność, bez końca
- ad libitum - dowolnie, bez ograniczeń
- ad rem - do rzeczy, wracać do głównego tematu
- ad verbum - dosłownie
- alias - inaczej (np. zwany; przy podawaniu innego nazwiska albo pseudonimu)
- alibi - przebywanie gdzie indziej, dowód stwierdzający nieobecność osoby podejrzanej w miejscu przestępstwa
- argumentum ad hominem - argument, zarzut odnoszący się do osoby oponenta, a nie związany z tematem sporu
- bis - dwa razy, powtórnie
- ca - circa - około
- casus belli - formalna przyczyna wypowiedzenia wojny
- cf - confer - porównaj
- conditio sine qua non - warunek konieczny
- corpus delicti - rzeczowy dowód przestępstwa
- credo - wierzę, wyznanie wiary
- cv - curriculum vitae - życiorys
- de domo - z domu (o panieńskim nazwisku mężatki)
- de facto - w istocie, w rzeczywistości
- de iure - według prawa, prawnie, formalnie
- debet - winien (lewa strona rachunków w księgowości, strona aktywów)
- dictum - powiedzenie
- D.O.M - Deo Optimo Maximo - Bogu Najlepszemu Najwyższemu (napis na grobach i świątyniach chrześcijańskich, przejęty z pogańskiego napisu I.O.M. (Iovi Optimo Maximo - Jowiszowi Najlepszemu Najwyższemu)
- dramatis personae - osoby dramatu, uczestnicy wydarzenia
- e.c.- exempli causa - na przykład
- e. g. - exempli grafia - na przykład
- editio princeps - wydanie pierwsze, pierwodruk
- eo ipso - tym samym
- ergo - więc, zatem
- errata - błędy, wykaz błędów
- etc. - et cetera - i tak dalej
- ex aequo - na równi, jednakowo
- ex definitione - z definicji
- ex iure - z mocy prawa
- ex libris - ze zbioru książek
- ex officio - z urzędu
- ex post - po fakcie
- exempli causa [grafia] - dla przykładu, na przykład
- exemplum - przykład
- explicite - wyraźnie, jasno
- expressis verbis - wyraźnie, dobitnie
- habet - ma, posiada (prawa strona rachunków w księgowości, strona pasywów)
- hic mulier - "ten" kobieta, herod-baba
- hic et nunc - tu i teraz
- homo faber - człowiek wytwórca, twórca
- homo sapiens - człowiek rozumny
- honoris causa - honorowy, za zasługi
- horrendum - rzecz straszna, okropna
- i.e. - id est - to jest, to znaczy
- ib. - ibidem - tamże
- id. - idem - tenże
- idem per idem - to samo przez to samo, błędne kodo (circulus vitiosus); błąd logiczny w definiowaniu
- ignotum per ignotum - nieznane przez nieznane; błąd logiczny w definiowaniu
- imponderabilia - rzeczy nie dające się zważyć i zmierzyć
- in corpore - w całości, wszyscy razem, w komplecie
- in effigie - w obrazie, w podobiźnie; powieszenie na szubienicy portretu osoby skazanej z powodu jej nieobecności
- in gremio - razem, wspólnie, w komplecie
- in honorem - ku czci, dla uczczenia
- in memoriam - ku pamięci, dla upamiętnienia
- in persona - osobiście
- in promptu - natychmiast, na poczekaniu, od ręki
- in spe - w nadziei, w przyszłości
- in statu nascendi - w stanie rodzenia się, w chwili powstawania
- interim - tymczasowo
- iunior - młodszy
- l.c.- loco chato - w miejscu cytowanym uprzednio
- L.l.- loco laudato - w miejscu cytowanym uprzednio
- L.S. - locus sigilli - miejsce pieczęci
- lapsus calami - mimowolny błąd w piśmie
- lapsus linguae - mimowolny błąd językowy, przejęzyczenie
- lege artis - wedle zasad sztuki
- maximum - najwięcej, najwyżej
- mea culpa - moja wina
- memento - pamiętaj (przestroga)
- memorandum - to, co należy pamiętać, przypomnienie, streszczenie
- mente captus - słaby na umyśle
- minimum - najmniej
- minus - mniej
- modus operandi - sposób działania
- modus procedendi - sposób postępowania
- modus vivendi - sposób życia, współżycia
- mutatis mutandis - z koniecznymi zmianami, dosł.: zmieniwszy to, co należało zmienić
- nb. - nota bene - zauważ dobrze, zwróć uwagę
- n.l. - non liquet - sprawa niejasna
- N.N. - nomen nescio - imienia nie znam; osoba nieznana
- nalens volens - zob. volens nalens
- op.cit. - opere citato - w dziele cytowanym (uprzednio)
- p.Ch.n. - post Christum natom - po narodzeniu Chrystusa
- p.m. - post meridiem - po południu
- P.T. - pleno titulo - z pełnym tytułem, z zachowaniem wszystkich przysługujących tytułów
- pars pro toto - część zamiast całości (trop retoryczny, polegający na użyciu wyrazu oznaczającego część dla określenia całości, np. "pod dachem" zamiast: "w domu")
- passim - w wielu różnych miejscach (książki)
- passivum - strona bierna czasownika
- per pedel - pieszo
- per procura - na mocy pełnomocnictwa, przez pośrednika, nie osobiście. Używane najczęściej przy zawieraniu małżeństwa pod nieobecność jednego ze współmałżonków
- per se - samo przez się
- perpetuum mobile - przyrząd w wiecznym i samoczynnym ruchu
- persona non grata - osoba niepożądana. Termin używany w języku dyplomatycznym: dyplomata, który za działalność sprzeczną ze statusem został usunięty z placówki na polecenie rządu gospodarza. Przenośnie o osobie niemiłej, źle widzianej w towarzystwie
- placet - podoba się, zgoda
- pluralis maiestatis - liczba mnoga użyta zamiast liczby pojedynczej, zwykle przez władców, dla. podkreślenia majestatu władzy
- pluralis modestiae - liczba mnoga użyta zamiast liczby pojedynczej, na przykład w rozprawie naukowej dla okazania skromności autora
- plus - więcej
- plus minus - mniej więcej
- post scriptum - po napisanym tekście, uzupełnienie listu
- post factum - po fakcie, po wydarzeniu
- primo - po pierwsze
- primo voto - z pierwszego małżeństwa (o nazwisku wdowy ponownie zamężnej)
- pro et contra - za i przeciw
- pro forma - dla formy, dla pozoru
- pro memoria - dla pamięci
- prosit - na zdrowie
- q.e.d - quod erat demonstrandum - co należało udowodnić
- quarto - po czwarte
- qui pro quo - ktoś za kogoś; pomyłka, nieporozumienie
- quinto - po piąte
- quod libet - co się komu podoba, różności
- quorum - kworum, liczba osób niezbędna do przeprowadzenia ważnego głosowania
- R.I.P.- requiescat in pace - niech odpoczywa w pokoju
- Rp. - recipe - weź (skrót stosowany na receptach)
- s.a. - sine anno - bez roku wydania (skrót używany w bibliografiach)
- s. d.- sine die - bez daty dziennej (o dokumencie)
- sc. - scilicet - mianowicie
- scil. - scilicet - mianowicie
- secundo - po drugie
- secundo voto - z drugiego małżeństwa (o nazwisku kobiety powtórnie zamężnej)
- senior - starszy
- sensu stricto - w ścislym znaczeniu
- sic - tak, właśnie tak
- spiritus movens - duch poruszający, motor działania
- sq. - sequens - następna (strona)
- sqq. - sequentes - następne (strony)
- status quo - obecny stan rzeczy
- status quo ante - dawny stan rzeczy
- stricte - ściśle
- summa cum laude - z najwyższą pochwałą, z najwyższym wyróżnieniem
- terra incognita - ziemia nieznana
- tertio - po trzecie
- uno animo - jednomyślnie
- v.- verte - odwróć stronę
- v. - vide - zobacz
- vacat - wakuje, wolne miejsce
- vade mecum - chodź za mną, poradnik, przewodnik; często pisane łącznie: vademecum
- via crucis - droga krzyżowa
- vice versa - na odwrót
- vis comica - siła komiczna
- vivant - niech żyją
- vivat - niech żyje
- votum separatum - zdanie odrębne, opinia członka gremium niezgodna z decyzją większości tego gremium
- volens nolens - chcąc nie chcąc
- vulgo - pospolicie